Mink

 

Nic do niego nie miał. Palec spoczywał
na spuście Hadley`a kaliber dziesięć.
Huk, dym i ciało spadające z konia.
Tyle zapamiętał, lecz przysięgli
chcieli poznać motyw, który nim kierował.
W strzelbie był śrut na perliczki, reszta
to czarna dziura, otchłań - mówił.

Dopiero, gdy przypomnieli mu dąb
z uciętym wierzchołkiem, pusty w środku,
wysoki na dwadzieścia stóp i konar,
a raczej sęk i bawełniany sznur,
którego użył do wciągnięcia zwłok
na górę i spuszczenia ich w dół.
Dopiero wtedy. Nie wcześniej.

A może, kiedy pierwszy raz pomyślał,
żeby ściąć drzewo, wyciągnąć ciało
i wrzucić je do rzeki. Albo, gdy pies
warujący pod dębem skoczył mu do gardła
a on uderzył go w łeb obuchem toporka.  

Nie! To był strach, taki sam jak wtedy,
gdy jego palec spoczywał na spuście,
kiedy pierwszy raz ujrzał drzewo
spróchniałe w środku i potem, gdy wciągał
na niego zwłoki i spuszczał je w dół.
 Dopiero później, gdy ściął drzewo,
zgarnął próchno z trupa i ciągnął ciało
do rzeki a ono rozpadało się na kawałki
i gdy pies korzystając z okazji
porwał ramię i uciekł z nim w las,
ogarnęła go taka furia, że zabiłby.

Sza! Nie opowiadaj takich historii.

Stawiski, 1920

Stawiski - Kolno, Cvalm Hłdesz
Litery na drzwiach dyliżansu wyraźne,
dobrze widoczne z dużych odległości.
Kto chce, odczyta. Kto nie potrafi
lub leniwy, może zapytać.

Napis odręczny, nierówny, koślawy.
Nieważne. Ważne, skąd i dokąd. Ważne,
kto. Ważne, że firma „Cvalm Hłdesz”
gwarantuje wygodną podróż,
niski koszt i bezpieczny przejazd.

Trasa o pierwszorzędnym znaczeniu:
Stawiski - Kolno przez Chmielewo -
Wścieklice - Gromadzyn albo Poryte -
Borkowo. Komu śpieszno, może pojechać
na skróty przez Zaskrodzie lub Budziszki.
„Cvalm Hłdesz” zrealizuje każde zamówienie.
Koszt przejazdu uzależniony od liczby
pasażerów oraz uzgodnień osobistych.

Jest wczesne popołudnie. Upał zelżał.
Cvalm Hłdesz przyjechał z Kolna. Dyliżans
zajechał na rynek w Stawiskach na popas.
Koń je obrok - łeb zwieszony, trzeszczy owies
w zębach. Cvalm Hłdesz smaruje osie.
Nie wie, jaki plan ma Pan na dzisiaj
względem niego, więc lepiej być gotowym.




Miasteczko

Z widokiem na kilka pagórków,
most i płynącą leniwie rzekę - wszystko
w rozmiarach rozsądnych.

O takich proporcjach mówimy,
że są tożsame, pasują do siebie
niczym połówki jabłka.

Brzegi rzeki jak dwa bliźniaki
różnią się niuansami. By je połączyć
wystarczy sprytna ręka i płaski kamyk.

Dobre miejsce do życia z ogródkiem,
parkanem, porannym pianiem koguta,
świergotem wróbli i głosem sygnaturki.



Widok

Ze wzgórza Patria w Turzym Polu
na dolinę Wisłoka. Jasionów pierwszy
z prawej, na krawędzi widoku.

 Zasłona podnosi się. Niebo jak oko
 ryby zapowiada upalną niedzielę.
 Druga osiemnaście - dziadek niesie wodę
 ze studni, babcia rozpala pod kuchnią ogień.
 Trzecia dwadzieścia jeden - jestem.
 Słońce wschodzi, zasłona opada.

Zasłona podnosi się. Kuchnia oświetlona
 lampą naftową. Siedzę na stole, jem
 pierogi z ojcem - właśnie wrócił z kopalni.
 Mama zrywa się i biegnie w naszą stronę
 - zanim dobiegnie, spadnę ze stołu.
 Lampa gaśnie, zasłona opada.
 
Zasłona podnosi się. Skrzypi furmanka
 w skwarze lipcowym - ostatnia podróż
 dziadka. Za furmanką ja, mama, ojciec
 i babcia. Innych nie widać. Zasłona opada.

Zasłona podnosi się. Wschodzi księżyc.
Wigilia u ciotki Jadwigi. Wujowie
w koszulach z podwiniętymi rękawami
idą gęsiego przez ogród dziadka.
Za nimi stryjenki, podlotki i dzieci
Księżyc zachodzi, zasłona opada.

Zasłona podnosi się. Szare niebo. Siąpi
Palimy znicze na świeżej mogile.
Mama płacze, ojciec milczy.
Nie zdążyliśmy na pogrzeb babci.
Dzień zachodzi, zasłona opada.

Patrzę ze wzgórza w Turzym Polu
na dolinę Wisłoka. Jasionów pierwszy
z prawej. Nie pamiętam tego widoku.




 Wilia
 
Przynieście drzewko – smukłą jodełkę
z lasu pachnącą żywicą, przymrozkiem,
oprószoną śniegiem grudniowym,
godną szpica lub srebrnej korony.
Umocujcie w krzyżaku z drewna,
przystrójcie bańkami lśniącymi
jak krople w ostatnich promieniach
słońca, które zapali za chwilę
najważniejszą gwiazdę na niebie.

Zawieście ozdóbki z wydmuszek,
ciętej słomki, marszczonej bibuły,
sople cukierków w zimnym staniolu,
rumiane jabłka, włosy anielskie
i watę która będzie śnieg udawać.

Siądźmy do wieczerzy. Stół zwyczajny,
chłopski, na dwanaście potraw - zmieści
wszystkie; dla dwunastu osób - miejsce
dla każdego. Na pierwszym babcia
Kazimiera z dziadkiem Janem. Po lewej
i prawej synowie, córki z rodzinami:
wuj Władysław z żoną Marią, Jadwiga
z Mieczysławem Giermańskim, Zośka
z Mietkiem, Janka z krawcem Stułą,
Helka z Grześkiem, Bronka z Adamem,
Tadek z Józką. Dzieci na kolanach.
Kolan czterdzieści i cztery, wiele
pustych - da Bóg, czas je zapełni.
 Po kolacji pójdziemy na pasterkę -
pojedynczo, jedno po drugim - jedni
wcześniej, inni później i nucąc
psalmy i hymny pochwalne czekać
kornie będziemy aż wszyscy
zjawią się na niebieskiej wieczerzy.



 
Co ja robię

 
na drewnianej ławce pod ścianą
drewnianego domu ciotki Zofii,
która wyszła na chwilę
i już nie wróci, chociaż wracała 
po dłuższych nieobecnościach.

Co ja robię tutaj odurzony
majowym słońcem, oszołomiony
jabłecznikiem domowej roboty,
którego smak miesza się z widokiem
kwitnących przed domem jabłoni. 

Co ja tutaj robię przejazdem
z – do, zatrzymany w drodze
dla rzucenia okiem, nazywający
chwilę, która dzieje się,
zbiegiem okoliczności.