Arłamów do wzięcia

   Do Arłamowa prowadzą dwie drogi. Dojechać można od strony Przemyśla przez Birczę. Można też od Ustrzyk Dolnych przez Jureczkową i Kwaszeninę. Droga dobra, asfaltowa, chociaż kręta i wąska. W Kwaszeninie szlaban, przy szlabanie żołnierz. Na wprost nie wolno, bo granica. Trzeba skręcić w lewo. Po pięciu kilometrach dojeżdża się do Suchego Obocza. Stąd już tylko krok. Zresztą z Obocza widać Arłamów jak na dłoni. Ostry zjazd i taki sam podjazd ku dwóm bramom. Przez mniejszą jedzie się do budynków gospodarczych i mieszkalnych przeznaczonych dla personelu. Większa, otwarta na oścież, prowadzi do głównego obiektu.

                                  Tu i teraz

Jest to potężny gmach z apartamentami, zapleczem usługowym, pokojami gościnnymi o zróżnicowanym standardzie. Od strony południowej posiada ozdobiony stylizowanymi lampionami wielki taras – ulubione miejsce fotografowania dawnych oficjeli przez telewizję i fotoreporterów.
    Na podjeździe stoją dwa samochody z radomską rejestracją. Ich właściciele przyjechali na weekend. Chcieli zobaczyć na własne oczy miejsce internowania Lecha Wałęsy, pomieszkać w apartamentach dawnego establishmentu politycznego.
   Poza tym pusto, cicho, głucho. W maleńkim, przytulnym barku dwóch żołnierzy w polowych mundurach pije z puszek pepsi colę. Rita Sommefeld-Gożdziak, administrator arłamowskiego ośrodka: – Mnie tutaj nie ma. Niech mówią burmistrzowie.

                                           Nowy właściciel

   Od dwóch lat Arłamów jest własnością ustrzyckiej gminy. Zlokalizowany na wzgórzu, nad urokliwą dolina Jamnej, zajmuje kilkadziesiąt hektarów. Otaczające go lasy, niegdyś miejsce polowań dawnych elit, przekazano okolicznym nadleśnictwom, Majątek ruchomy, częściowo urządzenia i wyposażenie, URM zabrał do swoich ośrodków w Zakopanem, Łańsku, Spale. W całości pozostał tylko zapierający dech w piersiach widok Jamnej. Nikt nie chce mówić o szczegółach. Po co jątrzyć i tak się niczego nie zmieni – dowodzą. Jedni za ten stan obwiniają głośno i krzykliwie kryzys, inni półszeptem i na ucho ludzi zarządzających ośrodkiem. Tutaj wszyscy do wszystkich o wszystko mają pretensje – powiedziała jedna z pracownic zastrzegając sobie anonimowość.

                             Ostatni świadek

   Bogusław Romanowski jest już właściwie na wylocie. W kwietniu dostał wypowiedzenie z pracy. Powód? Brak kwalifikacji. Z Arłamowem związany jest od 1976 roku. Dziesięć lat pracy jako kierowca, zaopatrzeniowiec, elektryk i stosownie do innych nagłych potrzeb – mówi.
  Ma średnie wykształcenie techniczne. Przez te lata widział w Arłamowie i słyszał wiele. Co?... Och! Na ten temat można napisać kilka książek. Mówi się o nim, że konfliktowy, że szuka dziury w całym. Na dodatek jeszcze ta jego pryszczata przeszłość - kierowca Doskoczyńskiego. Kierowca to nikt – ripostuje Romanowski.
  Pochodzi z Torunia. Do Arłamowa trafił z poboru do nadwiślańskich jednostek. Do URM-owskich ośrodków wybierano poborowych ze średnim wykształceniem leśnym, hotelarskim, gastronomicznym i ect. Chodzili po cywilnemu, lecz obowiązywał ich regulamin wojskowy.
  Któregoś dnia płk Doskoczyński powiedział Romanowskiemu: „Jeździsz ze mną”. Przez cały rok był jego kierowcą. Po wyjściu do cywila zatrudnił się w ustrzyckim ZBL-u. W międzyczasie wyjechał na roczny kontrakt do Libii. Do Arłamowa wrócił w 86 roku, jako pracownik cywilny.
  Schyłek lat osiemdziesiątych był dla Arłamowa okresem największej świetności. Ośrodek czerpał krociowe zyski z polowań dewizowych. Odbywały się one od października do czerwca. W wakacje panował zastój. Czasami przyjmowano oficjalne delegacje rządowe.

                                  Widziane z góry

  Kiedy minęła kanikuła ogary szły w las. A polować było gdzie.
– Rozległe bory ogrodzone siatką w trójkąt o bokach 30 km, pełne były zwierzyny. Płowa pasła się na każdej polance i łączce stadami jak bydło – opowiada Romanowski.
  Na polowania przyjeżdżali najbogatsi i najbardziej wpływowi ludzie z Zachodniej Europy. Bywalim tutaj prezesi koncernów Bayera, Kruppa, Steyera, Berkieta, Jonsona. Z polityków: Giskard d`Estaing, Brant, Reza Pachlavi, Dimitras Papas. Tutaj zawierano kontrakty gospodarcze miliardowych wartości. Między bajki należy włożyć pogłoski o pobycie Breżniewa, szefów tzw. bratnich państw, czy też zwyczajnych ministrów lub dyplomatów.
– Nic nie było za darmo – twierdzi Romanowski. – Doba pobytu 130 marek, butelka „żytniej” 10, gastronomia i obsługa gości na najwyższym poziomie. Tu obracało się sumami, które zwyczajnego człowieka przyprawiają o drżenie serca. Byłem raz z Doskoczyńskim w Hamburgu, gdzie realizował zaległe za pół roku czeki – opowiada Romanowski. – Po powrocie wpłacił do kasy URM w Warszawie pół miliona marek. Wiem, że nie był to przypadek odosobniony. Wiem też, że większość gości płaciła za pobyt w Arłamowie gotówką na miejscu.

                                  Widziane z dołu

   Na przystanku autobusowym stoi starszy mężczyzna. Do Birczy można?... Można. Na dźwięk słowa Arłamów, tężeje mu twarz.
– Chyba sam diabeł wymyślił to miejsce – mówi.
  Mieszkał w Grąziowej. Wiódł spokojne życie. Orał, siał, zbierał, hodował bydło, owce. Przyszły lata osiemdziesiąte. Jego ziemię zagarnął URM pod powstający ośrodek. – Dali byle jakie odszkodowanie i poszedłem do PGR-u, innego wyjścia nie miałem – mówi z goryczą.
  Takich jak on były dziesiątki. W dolinie Jamnej zlikwidowano ponad trzysta indywidualnych gospodarstw chłopskich. Ludzie pisali do Warszawy, wydeptywali ścieżki w urzędach centralnych i wojewódzkich. Z jakim skutkiem nietrudno zgadnąć.
– Kto nie godził się z losem, tego usuwano z jego ziemi siłą. Ot i wszystko – wzdycha i dodaje. – Co za sens do tego wracać. Kogo to obchodzi.

                               Niech pan wróci, panie pułkowniku

– Wielu miejscowych odnosi się do przeszłości z sentymentem – twierdzi Romanowski. – Piszą do Doskoczyńskiego elaboraty zdając mu relacje z tego, co się teraz tutaj dzieje. W niejednym liście powtarza się zdanie: Niech pan wróci, panie pułkowniku. I co najśmieszniejsze, są wśród nich również donosy na obecną władzę.

                                  Przyszło nowe

  W połowie 91 roku Arłamów przejął UMiG w Ustrzykach Dolnych. Po jedenastu latach sfinalizowany został postulat ustrzycko-rzeszowskich strajków. Plany urząd miał ambitne. Żeby je zrealizować, potrzebował gotówki, a tej w kasie gminnej akurat brakowało najbardziej.
– Większość zainteresowanych chciała Arłamów kupić – mówi burmistrz, Piotr Korczaka. – Taką możliwość wykluczyliśmy. Zależało nam na partnerze z wiarygodnym, planem zagospodarowania.

                                Polsko-angielska rywalizacja

  Ogłoszono przetarg. Stanęła do niego warszawska „Syrena” i angielska „Meganet Company”. Z pierwszej zrezygnowali, bowiem przystąpienie do spółki warunkowała przejęciem części nieruchomości na własność od zaraz. Meganet Comp. reprezentowana przez A. Swobodę, zadeklarowała zainwestowanie w ośrodek 3,5 miliona dolarów w ciągu 3 lat.
– To przeważyło. Pół roku trwały negocjacje, ustalanie szczegółów – mówi Korczak. – W tym samym czasie Swoboda przejął Arłamów i za zgodą gminy prowadził w nim działalność. Wiarygodność naszego partnera sprawdzaliśmy dwa razy.
  W maju 92 roku powstała spółka „Arłamów”, w której gmina miała 49 proc. udziałów.

                                     Finansowe schody

  Kiedy przyszło do finansowych zobowiązań wspólnika, zaczęły się schody. Swoboda warunkował wpłatę przejęciem Arłamowa przez nową spółkę na własność.
– Na to nie mogliśmy pozwolić, bo moglibyśmy stracić ośrodek – tłumaczy Korczak. – Dlatego umowę rozwiązaliśmy za porozumieniem stron.
  Szczęścia do wspólników przez te dwa lata gmina nie miała. Jedni nazywają to pechem, inni zaś bardziej dosadnie.
  W przypadku Swobody okazało się, że nie miał on pełnomocnictw do występowania w imieniu firmy, którą jakoby reprezentował. Wyjaśnienie – dla człowieka z zewnątrz – zawiłości tej sprawy równałoby się z udanym oddzieleniem kawy zmieszanej z mlekiem.

                                          Było, minęło

  Jesienią 92 r. ofertę ustrzyckiej gminie złożył amerykański biznesmen J. Miziołek. Zobowiązał się do zainwestowania w Arłamów 240 tys. dolarów. Gmina przystała na jego warunki i zawarto umowę cywilną.
– Miziołek umowy nie podpisał osobiście, ale wyraził zgodę, żeby dokonała tego w jego imieniu pani Krzesińska – mówi burmistrz Korczak. – Na takie rozwiązanie przystaliśmy i Arłamów został nowej spółce jakby użyczony.
  Żywot spółki był krótki. Kontrakt z Miziołkiem rozwiązano w styczniu 93 r. w trybie natychmiastowym z powodu licznych uchybień w prowadzeniu ośrodka.
  Obecnie arłamowski ośrodek prowadzony jest przez gminę. Samorząd wyasygnował 150 milionów na jego doposażenie. Zarząd zlecił Agencji Stowarzyszenia Promocji Przedsiębiorczości w Rzeszowie znalezienie nowego kontrahenta. Burmistrz Korczak ma do niej pełne zaufanie. Uważa, że  to poważna i kompetentna firma konsultingowa.
– Mamy już pewne doświadczenia – mówi. – Posiłkowaliśmy się nią podczas rozmów prowadzonych z panem Swobodą i Miziołkiem.
 Tak więc Arłamów jest znowu do wzięcia.

 
                                                                                                                                                                                                                                                                           (22 maja 1993)